Κι όμως... τα κουρέλια τραγουδούν ακόμα!

Δώσε έμφαση στην λέξη "τραγουδούν" όχι στο "ακόμα".  Μια ταινία του Νίκου Νικολαΐδη, γυρισμένη το 1978 αλλά άχρονη, καθώς μιλά για ένα παρελθόν αλλά εύκολα λες ότι είναι από το μέλλον. Ένα σινεμά διαφορετικό και περίεργο, κάπως δύσκολο, και μια ιστορία που σου γεννά ερωτήματα αλλά ταυτόχρονα σε γεμίζει με νοσταλγία για κάτι που εσύ δεν γνωρίζεις και δεν έζησες. 

Πλοκή (cine.gr):
1978. Ο Άλκης (Άλκης Παναγιωτίδης), ο Χρήστος (Χρήστος Βαλαβανίδης), ο Κωνσταντίνος (Κωνσταντίνος Τζουμας) και η Ρίτα (Ρίτα Μπενσουσαν), σαραντάρηδες πλέον, συναντιούνται για άλλη μια φορά στο σπίτι του πρώτου, για να ξαναζήσουν τις αναμνήσεις από την οργισμένη τους νεότητα. Της νεότητας του 1956, τότε που τα στέκια τους ήταν το Top Hat, η Πράσινη Αλεπού, το Green Park, στα όνειρα τους κυριαρχούσαν οι φιγούρες της Rita Heighworth, του Φατς Ντόμινο και του Χαρυ Λιουμαν και στα αυτιά τους ηχούσε ο Elvis, ο Jerry Lee και ο Perry. Εξάλλου, «ολα άρχισαν όταν εκείνος ο κρετίνος ο Perry Como τραγούδησε την Glendora»... Η παλιοπαρέα –τα «κουρελια»- περιμένει ακόμη το Γιάννη, τον αργοπορημένο της παρέας, που θα φτάσει τελικά, όταν όμως θα είναι πολύ αργά. Και φυσικά τη Βέρα (Ολια Λαζαριδου), «τη Βέρα που ποτέ δεν ηρθε», τη γυναίκα φάντασμα, που στοιχειώνει το νου και την ψυχή του Άλκη. 

Είμαστε εκεί γύρω στα 1950-60,στην Αθήνα σε υπόγεια πάρτυ, σε δυνατές μουσικές, σε γνωστά στέκια και σε μια ηλικία που θα χαθεί, όπως χάθηκε και η Βέρα από τα μάτια του Άλκη εκείνη την νύχτα. Η μουσική σταμάτησε απότομα, η παρέα σκορπίστηκε. Μετά από 20και χρόνια τους ξαναβλέπουμε. Ο Άλκης έχει κάνει φαλάκρα και ζει στην σκιά της Βέρας, ψάχνοντας να την βρει σε άλλες γυναίκες, μάταια. Η Ρίτα, η κοπέλα της παρέας, αλκοολική πλέον και χαμένη, μέσα σε ένα τρελάδικο, γιατί πήγε να φάει έναν ανθρωπάκο σε μια πλατεία. Ο Χρήστος, "το πιο παλιό κουρέλι" και ο αστείος της παρέας, βρέθηκε παντρεμένος με παιδιά χωρίς να το καταλάβει. Ο Κωνσταντίνος, πάντα κουρέλι, άφραγκος αλλά πάντα στυλάτος, δεν έχει να δώσει λόγο σε κανέναν και κανείς δεν εξαρτάται από αυτόν. Και επάγγελμα; Όπως πάντα. Ταχυδακτυλουργός απ' την Οντέσα. Όλοι αυτοί λοιπόν συναντιούνται μετά από χρόνια στο σπίτι του Άλκη. Για να θυμηθούν τα παλιά, για να ξαναζήσουν κάτι από τις περασμένες εποχές. 

"Άκου πτώμα να δεις τί έγινε"

Μια κλειστή παρέα με τα δικά της αστεία, της ατάκες και το παρελθόν που δεν ανοίγεται στον θεατή. Αν περιμένεις να μάθεις τα πάντα γι' αυτούς και να τους καταλάβεις, περιμένεις άδικα. Αυτό που θα καταλάβεις ίσως είναι ότι το μόνο που σου μένει μετά από χρόνια από μια ηλικία αγαπημένη, είναι τα φαντάσματα, κάποια πτώματα σε έναν λάκκο που "βάλαν έναν μουσαμά από πάνω για να μην μπαίνει το νερό της βροχής" και κάποιες Βέρες, κάποια άπιαστα όνειρα που ορίζουν την ζωή σου. Μια ψυχή που έχει υποστεί "βιασμό μετά φόνου" και κάποια ατμόσφαιρα με τσιγάρα στην τράκα και σκέτο οινόπνευμα.  

Η Ρίτα

Ο Νικολαΐδης σκηνοθετεί μια σκοτεινή ταινία για τις χαμένες ψυχές και ηλικίες με νοσταλγική και μελαγχολική διάθεση που αποπνέει όμως μια περίεργη τρυφερότητα και μια οικειότητα σπάνια. Μια ταινία διαφορετική από τις υπόλοιπες της εποχής, πιο ουσιαστική, χωρίς περιττά λόγια και κλάματα. Θέτει όρια στον θεατή. Μέχρι εδώ θα μπεις. Το υπόλοιπο σπίτι είναι απαγορευμένο. Κρύβει μυστικά που ίσως σε τρομάξουν και κινδύνους που καλύτερα να μην ανακαλύψεις. Του δίνει όμως την ευκαιρία να παρατηρήσει και να θαυμάσει μια... κάποια παρέα από χαρακτήρες ολοκληρωμένους μέσα στην παρακμή τους, όχι αυτό που θα λέγαμε "ηθικούς". Να παρασυρθεί από ένα κλίμα οικογένειας, αντισυμβατικής βέβαια αλλά μοναδικής. Η ταινία θα σου δώσει την εντύπωση home video, όχι από την άποψη της φωτογραφίας, η οποία είναι εξαιρετική για την εποχή, αλλά από την άποψη του αυθορμητισμού και της φυσικότητας των χαρακτήρων. Νομίζεις ότι απλά έχει πάρει κάποια πλάνα από συναθροίσεις φίλων σε ένα σπίτι και τις έχει μοντάρει. Κι αυτό γιατί όπως λέει ο σκηνοθέτης για τις ταινίες του «Γυρίζονται δύο ταινίες. Οι σχέσεις μας και η ίδια η ταινία. Και μετά, είναι οι σχέσεις μας που περνάνε μέσα στην ταινία. Είμαστε ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα και αυτό είναι σχιζοφρένεια και πολύ ωραίο. Και όταν τελειώνει αυτό, νιώθεις και κάπου ανάπηρος.»

Η ταινία χαρακτηρίστηκε καλτ, έναν όρο που κάποιοι δεν αποδέχονται. Γενικά αποτελεί μια κατηγορία από μόνη της στον Ελληνικό κινηματογράφο μαζί με τις υπόλοιπες δημιουργίες του Νικολαΐδη (Γλυκιά Συμμορία, Ο Χαμένος τα Παίρνει Όλα, Θα σε δω στην Κόλαση Αγάπη μου, Singapore Sling). Υπέροχο σινεμά που έχει πολλά να πει και να διδάξει. Από κάποιους μπορεί να χαρακτηριστεί επιτηδευμένο για το τίποτα και να μην αρέσει. Προσωπικά, κάθε φορά που την βλέπω (και είναι πολλές!) γοητεύομαι από την γλυκιά μελαγχολία και την μοναδική ατμόσφαιρα. Δεν θα πω άλλα. Απλά θα προτείνω να την δεις και να την ακούσεις προσεκτικά και χωρίς επιφυλάξεις. Και αν δεν σου αρέσει, τί να κάνουμε;

Εξάλλου, «ολα άρχισαν όταν εκείνος ο κρετίνος ο Perry Como τραγούδησε την Glendora»...